Overslaan en naar de inhoud gaan

Ecolabels voor zeevruchten

Laatst bijgewerkt: Juli 2025

 

Waartoe dienen ecolabels op vis en zeevruchten?

Een label geeft de garantie dat het product waarop het vermeld wordt aan bepaalde voorwaarden voldoet wat betreft productiewijze of samenstelling. In de Agri & Food sector worden heel wat labels gebruikt. Onder hen ook verschillende ecolabels of milieukeurmerken, die tot doel hebben om producten te promoten met een verminderde milieu-impact. Op het gebied van vis en zeevruchten zijn er zowel ecolabels voor producten uit wildvangst, als ecolabels voor gekweekte vis, schaal- en schelpdieren.

 

 

Ecolabels voor duurzame visserijen

De FAO (Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties) stelde in 2005 een internationaal erkend kader met richtlijnen voor de eco-certificering van duurzaam beheerde visserijen.

 

MSC (Marine Stewardship Council)

 

 

 

De Marine Stewardship Council is een niet-gouvernementele organisatie (ngo) die een label gecreëerd heeft voor producten die uit duurzame zeevisserijen komen, met als doel een oplossing te vinden voor het probleem van overbevissing. Deze organisatie werkt met visserijen op alle continenten.
Om MSC-certificering te verkrijgen, moet elke visserij aantonen dat ze aan 3 fundamentele principes voldoet:

  • De toestand van de visbestanden: de visserij-inspanning moet op een niveau liggen dat compatibel is met de duurzaamheid van het bestand. Elke gecertificeerde visserij moet de duurzaamheid van haar activiteiten waarborgen en het bestand niet overbevissen.

  • De impact op het mariene milieu: de visserijactiviteiten mogen de structuur, de productiviteit, het functioneren en de diversiteit van het ecosysteem waarvan de visserij afhangt niet aantasten.

  • Het visserijbeheer: de visserij moet voldoen aan alle geldende lokale, nationale en internationale regelgeving en wetten. Bovendien moet er een systeem aanwezig zijn dat de duurzaamheid van de visserij waarborgt indien de omstandigheden veranderen.

In 2020 waren 386 visserijen MSCgecertificeerd en 90 waren in evvaluatie (d.w.z. ongeveer 15% van de wereldvangsten). In Frankrijk zijn tot nu toe 13 visserijen MSC-gecertificeerd, ofwel 17% van de totale vangsten van Franse vaartuigen.

 

 

 

Pêche durable (Frans ecolabel)

 

Dit label werd in 2014 gelanceerd en is sinds januari 2017 operationeel. Dit ecolabel integreert criteria rond «ecosysteem», «milieu», «sociaal» en «kwaliteit», evenals andere kwesties zoals afval en vervuiling, energie, beloning, veiligheid aan boord en productkwaliteit, die niet omvat worden in andere eco-labels. Certificering gebeurt door instellingen die geaccrediteerd zijn door het nationale accreditatiebureau COFRAC (Franse Accreditatiecommissie) en gebeuren conform met de internationale certificeringsnormen (ISO 17065) en FAOrichtlijnen. Ngo’s constateren een gebrek aan transparantie in het certificeringsproces. Twee Franse blauwvintonijnvisserijen (in Sète en Les Sables d’Olonne) zijn momenteel gecertificeerd.

 

 

Visserij verduurzaamt - VALDUVIS

 

 

Ook in België wordt gewerkt aan een methode om de duurzaamheid van de visserijproducten te evalueren (VALDUVIS). Hierbij wordt naast de ecologische duurzaamheid, ook aandacht besteed aan sociale en economische aspecten. In het programma ‘Visserij Verduurzaamt’ engageerde het merendeel van de Belgische vissersvloot zich om in te stappen in een verbetertraject naar meer duurzaamheid (Fishery Improvement Project of FIP).

 

 

 

Ecolabels voor producten uit aquacultuur

 

Biogarantie, Europees label voor biologische landbouw

 

 

Op de internationale markt bestaan er verschillende standaarden van openbare of private oorsprong naast elkaar: het privé-label ‘Biogarantie’ in België, het publieke label ‘AB’ in Frankrijk, het privé-label ‘BioSuisse’ in Zwitserland, het label ‘Soil Association’ in het Verenigd Koninkrijk en ‘Naturland’ in Duitsland. Sinds 2009 is er een Europese regelgeving van kracht rond de bepalingen voor de biologische aquacultuurproductie. Indien hieraan voldaan is, mag men het Europese label op producten plaatsen ter aanvulling of ter vervanging van de nationale keurmerken.

Deze certificering garandeert dat de vis, schaal- en schelpdieren uit een kweek afkomstig zijn die strikte regels volgen:

  • geen gebruik van pesticiden, kleurstoffen, chemische groeibevorderaars of antibiotica;
  • de plantaardige supplementen in de voeding moeten afkomstig zijn uit de biologische landbouw, met name zonder genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s);
  • dierlijke voedingsstoffen komen van visserijproducten die onderhevig zijn aan quota;
  • de dichtheid in de kweekkooien ligt minder hoog dan in de conventionele kweekmethoden, omwille van het respect voor dierenwelzijn. . Bij het slachten van de vis wordt nagestreefd dat het dier zo weinig mogelijk lijdt.
  

 

 

ASC (Aquaculture Stewardship Council)

 

 

Het ASC werd in 2010 opgericht door het WWF (Wereld Natuur Fonds) en de Nederlandse organisatie IDH (Initiatief voor Duurzame Handel). Het doel was een certificeringsprogramma voor aquacultuurindustrie opzetten. De ASC omvat verschillende aquacultuurproductiesystemen over de hele wereld en houdt rekening met milieuen sociale aspecten van aquacultuur. Een ASC-gecertificeerd product moet ook gecertificeerd zijn volgens de originele Chain of Custody-standaard. Hierin bestaan regels voor inkoop, verwerking en verkoop van ASC-producten.

 

 

 

Business-to-Business labels

 

GAA (Global Aquaculture Alliance)

 

Global Aquaculture Alliance is een internationale vzw die de ontwikkeling van duurzame aquacultuur voorop stelt, in het bijzonder voor wat betreft de milieu-impact en sociale parameters. GAA promoot normen voor ‘goede praktijken’ en coördineert de certificering van duurzame aquacultuur volgens hun eigen normen. Zowel kwekerijen als visverwerkende bedrijven kunnen met dit schema gecertificeerd worden. 

 

GLOBAL G.A.P.

(Good Agricultureal Practices)

 

 

 

Good Agricultural Practice is een particuliere organisatie die certificeringsnormen voor landbouw- en
aquacultuurproducten op internationaal niveau vaststelt. GLOBAL GAP moedigt eerlijke partnerschappen aan tussen producenten en distributeurs die effectieve normen en certificeringsprocedures willen ontwikkelen.

 

 

 

Ecolabels voor visserij en aquacultuur

 

Friend of the Sea

Friend of the Sea certifieert zowel producten uit wildvangst als uit aquacultuur, conform de code rond ecolabels die door de FAO wordt voorgeschreven. Voor wat betreft visserijproducten, kunnen ze ook producten certificeren die bedoeld zijn voor de voeding van kweekvis (vismeel, visolie, visvoer …).

 

Naturland

 

 

 

Deze Duitse organisatie heeft standaarden ontwikkeld voor de certificering van visserijproducten, waarmee het vnl. in ontwikkelingslanden werkt (Victoriabaars in Tanzania), maar ook in Spanje (rivierkreeftjes) en in de Baltische Zee (haring). De criteria houden rekening met de gevolgen van de vistechnieken op het milieu en het ecosysteem, de werkomstandigheden en de arbeidsrechten. Voor producten uit aquacultuur worden de standaarden van Naturland voor biologische kweek toegepast in een 20-tal landen. Ze zijn beschikbaar voor forel, zalm, garnalen, tilapia en pangasius.

 

Dolphin Safe

 

 

Dolphin safe is de naam van een campagne gelanceerd door het Earth Island Institute (EII) in de Verenigde Staten. Het werd in de jaren negentig door het WWF overgenomen om de bijvangst van dolfijnen te beperken, voornamelijk bij de vangst op tonijnvisserij. Meer dan 90% van de tonijnimporteurs en -distributeurs wereldwijd hebben zich gehouden aan de "dolfijnveilige" criteria. Deze vermelding op blikjes geeft aan dat de tonijn is gevist met technieken die dolfijnen niet schaden (maar zonder rekening te houden met eventuele vangsten van andere bedreigde diersoorten zoals haaien en zeeschildpadden).

 

 

Wat doen de vermeldingen ‘lijnvangst’ en ‘FAD-free’ in dit alles?

 


Sommige ingeblikte tonijn vermelden nu "gevangen met de lijn" of "Free school". Deze verklaring houdt in dat de vissen gevangen werden zonder gebruik te maken van lokboeien (FADs), die leiden tot een verandering in het gedrag van vissen en ongewenste vangsten. De ecologische impact is nog niet volledig in kaart gebracht. Het label is een verklaring met betrekking tot de gebruikte visserijtechniek, maar geen certificering of ecolabel.

 

 

En wat doet Label Rouge hiertussen?

 

 

Het Label rouge is het Franse keurmerk dat aangeeft dat een product een hoger kwaliteitsniveau heeft dan dat van een vergelijkbaar product. De producten die in aanmerking komen voor Label Rouge-certificering zijn voornamelijk voedingsmiddelen, inclusief zeevruchten, ongeacht hun geografische oorsprong, ook buiten de Europese Unie. Het is geen milieulabel, maar het bevat nu ook enkele milieucriteria (lagere dierdichtheid dan conventionele landbouw, verbod op het gebruik van antibiotica of pesticiden, enz.).

 

 

Opgestart in 2010, streeft het merk ”Pavillon France” naar producten afkomstig van de Franse visserijen. Het is geen milieulabel dat de duurzaamheid van de visserijen of de gevangen soorten garandeert.

 

 

 

EEN HULPMIDDEL OM DE MEEST BETROUWBARE
CERTIFICERINGSPROGRAMMA’S TE IDENTIFICEREN: DE GSSI

Geconfronteerd met de wildgroei aan certificeringsprogramma’s, heeft GSSI (Global Sustainable Seafood Initiative) een collectieve en niet-competitieve aanpak gedefinieerd om de meest geloofwaardige programma’s te identificeren. De GSSI-evaluatietool (Global Benchmark Tool) maakt het dus mogelijk om de certificeringsprogramma’s voor visproducten (zowel visserij als aquacultuur) publiekelijk te erkennen die voldoen aan de FAO-richtlijnen, door gebruik te maken van gemeenschappelijke criteria en een transparant proces.

GSSI brengt belanghebbenden uit de industrie, ngo’s, experts, gouvernementele en intergouvernementele organisaties samen om samen te werken aan de duurzaamheid van visserij- en aquacultuurproducten door certificeringsprogramma’s te evalueren en de meest robuuste te
waarderen.

GSSI werkt samen met de FAO om zijn partners te ondersteunen bij het versnellen van de implementatie van de VN-doelstellingen te versnellen. Zo streeft GSSI ernaar om de oceaan te behouden en duurzamere visproductie uit zowel visserij als aquacultuur te bevorderen door nauwe samenwerking met alle betrokkenen in de visindustrie.

De missie van GSSI

GSSI wil bijdragen aan meer vertrouwen, keuze en duidelijkheid in de processen van eco-gecertificeerde visproducten.

  • GSSI werkt nauw samen met de FAO en haar lidstaten om internationaal overeengekomen richtlijnen en instrumenten in de visserijsector te implementeren.

  • GSSI brengt belanghebbenden uit de visserij- en aquacultuursector samen die willen bijdragen aan dezelfde visie: duurzamere vis-, schaal- en schelpdieren voor iedereen.

  • GSSI begeleidt en helpt haar partners bij het nakomen van hun eigen verplichtingen en staat hen bij terwijl ze zich aanpassen aan eventuele beperkingen.

  • GSSI houdt haar partners op de hoogte van relevante kwesties met betrekking tot zeevruchten.

Evaluatie Tools

  • Global Benchmark Tool - helpt bij het beoordelen van de duurzaamheid en geloofwaardigheid van verschillende certificeringsprogramma’s (visserij en aquacultuur) op basis van gemeenschappelijke criteria die steunen op FAO-richtlijnen..

  • Social Benchmarking Tool - ontwikkeld in samenwerking met het “Consumer Goods Forum”. Het maakt het mogelijk om de sociale kwesties die verband houden met de productie van visproducten te integreren in het kader van de evaluatie van certificeringsprogramma’s.

  • Seafood MAP - eeen digitaal platform dat niet-gecertificeerde producenten (visserij en aquacultuur) registreert die praktijken implementeren die ze willen promoten. Dit platform brengt producenten, kopers en andere belanghebbenden in de sector samen die geïnteresseerd zijn in visproducten en duurzaamheidskwesties. GSSI erkent alleen certificeringsprogramma’s die door een derde partij worden geëvalueerd. Dit is een vrijwillig proces.

 

9 CERTIFICATIEPROGRAMMA’S ZIJN TOT OP HEDEN ERKEND DOOR GSSI.

Milieucertificeringen voor visserijproducten

  • Alaska Responsible Fisheries Management (ARFM)
  • Iceland Responsible Fishing (IRFM)
  • G.U.L.F Responsible Fisheries Management (GULF)
  • Marine Stewardship Council (MSC)

Eco-certificeringen van visserij- en aquacultuurproducten

  • Marine Eco-Label Japan (MEL Japan)

Eco-certificeringen voor aquacultuurproducten

  • Best Aquaculture Practices (BAP)
  • Aquaculture Stewardship Council (ASC)
  • GLOBALG.A.P. (G-G.A.P)
  • Bord Iascaigh Mhara (BIM)
     

➜ www.ourgssi.org