Laatst bijgewerkt: Mei 2025

➜ BIOLOGIE

  • FAMILIE: Pleuronectidae.
  • KENMERKEN: Lichaam afgeplat en ovaal, variërend van grijs tot bruin met ronde oranje tot rode vlekken, ogen aan de rechterkant.
  • HABITAT: Benthische soort die op zand- of modderbodems leeft vanaf de kust tot 120 m diepte. De pladijs komt voor in Oost-Atlantische Oceaan (van Noord-Noorwegen tot Marokko).
  • VOEDSEL: Schaaldieren, weekdieren en zeewormen.
  • GESLACHTSRIJP: Engels Kanaal, Noordzee: 21 cm (3-4 jaar/vrouwtjes); 15 cm (2-3 jaar/mannetjes).
    Keltische Zee: 25 cm (vrouwtjes).
    Golf van Biskaje: 26 cm (4 jaar/vrouwtjes); 23 cm (3 jaar/mannetjes).
  • PAAITIJD: Ten noorden van de Golf van Biskaje, Engels Kanaal en Noordzee: december tot maart.
    Rond IJsland: maart tot april. Barentszzee: maart tot mei. Oostzee: november tot juni.
  • LEEFTIJD: 24 jaar (vrouwtjes) en 12 jaar (mannetjes).

Schol, in Vlaanderen meestal pladijs genoemd, is een platvis met de beide ogen op de rechterzijde van het lichaam. Deze bodemvis brengt zijn leven door op zanderige of
modderige zeebodems. De Europese markt wordt bevoorraad door schol afkomstig uit verschillende bestanden, met als belangrijkste de Noordzee-Skagerrak en het oostelijk Engels Kanaal.

➜ VANGST

De pladijs wordt vooral in het Engels Kanaal en de Noordzee bevist. Hij wordt voornamelijk als bijvangst aangetroffen in demersale visserijen, met name de visserijen gericht op de tong. In Frankrijk wordt pladijs vooral gevangen met staand want en bodemsleepnetten. In België en Nederland vaker met boomkorren. Alle wereldwijde aanvoer is afkomstig van Europese vloten die actief zijn in de NO-Atlantische Oceaan (48.609 ton in 2022). Sinds 2010 heeft Frankrijk gemiddeld 2.314 ton per jaar aangevoerd. De belangrijkste aanlandingshaven is Port-en-Bessin. Pladijs is de belangrijkste vissoort voor de Belgische vloot: 2.423 ton in 2022. In 2022 was pladijs goed voor 14% van het totale volume aangevoerde vis in België. Daarenboven importeerde België nog 900 ton (voornamelijk uit Nederland), hoewel het voornamelijk gericht is op export (3.000 ton in 2021).

 

Het is aan te raden om platvissen, waaronder de pladijs, te vermijden tijdens hun voortplantingsperiode. Tijdens deze periode hebben platvissen minder stevig vlees wat moeilijker te verwerken is. Bij bereiding is er dan ook een aanzienlijk verlies van vlees, wat leidt tot onnodige verspilling en lage economische waarde. Bovendien zijn de geslachtsorganen van de vrouwtjes in deze periode aanzienlijk groter, wat een groot deel van het gewicht van de vis uitmaakt. Hierdoor zal het eetbare deel relatief duurder worden voor de consument (prijs per kilogram).

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

❚❙ In het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan, is de visserij op pladijs onderworpen aan een TAC en een minimumvangstmaat. Er bestaan beheersplannen voor pladijs uit de volgende bestanden:

  • Noordzee en Skagerrak: bestand is opgenomen in het meerjarig beheerplan voor demersale bestanden in de Noordzee, goedgekeurd door de EU in 2018. Plan niet geratificeerd door Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk.

  • Oostelijk en Westelijk Engels Kanaal: bestanden die opgenomen werden in het meerjarig beheerplan voor de visserij in de westelijke en aangrenzende wateren, goedgekeurd door de EU in 2019. Er bestaat geen gemeenschappelijk beheersplan tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk voor deze twee gedeelde bestanden.

TAC EN WETENSCHAPPELIJK ADVIES - JAAR 2024

  • Bestanden waarvoor de TAC's wetenschappelijk advies volgen:
    - Ten westen van Ierland
    - IJsland
    - Golf van Biskaje en Iberische kusten
    - Noordzee en Skagerrak
    - Ierse zee
    - Kanaal van Bristol en Noord-Keltische Zee

  • Bestanden waarvoor TAC's niet in overeenstemming zijn met wetenschappelijk advies:
    - Het bestand in het oostelijke Engels Kanaal en het bestand in het westelijke Engels Kanaal worden beheerd door één enkele TAC, die groter is dan de som van de wetenschappelijke adviezen voor deze twee bestanden.
    - Oostzee (exclusief Skagerrak). Gecombineerd beheer: de som van de twee TAC's (één voor subdivisie 21 en één voor subdivisies 22-32) volgt het wetenschappelijke advies van de twee betrokken bestanden.

Minimale vangstmaat binnen de EU:
- NO-Atlantische Oceaan > 27 cm
- Oostzee                         > 25 cm

 

Zeer hoog teruggooipercentage
Maaswijdten van 80 mm, toegelaten op boomkorren in de Noordzee, leiden tot de vangst van platvis vanaf 17 cm. Deze praktijken leiden tot grote vangsten van pladijs, kleiner dan de wettelijk voorgeschreven maat (27 cm). De bijvangsten van pladijs zijn dan ook zeer hoog, zelfs wanneer er niet gericht op deze soort wordt gevist. In de zuidelijke en centrale delen van de Noordzee daalden de bijvangstpercentages van 50% in het begin van de jaren 2000 tot iets meer dan 40% in 2017 dankzij een verbeterde selectiviteit van het vistuig (toevoeging van harde roosters en cilinders met vierkante mazen om het ontsnappen te vergemakkelijken). Maar de sterke aangroei van de bestanden sinds 2017 hebben dan weer geleid tot een toename van de bijvangst (46% in 2018 en 43% in 2019). Als onderdeel van de aanlandingsplicht (=verplichting om alle vangsten in EU-wateren ook effectief aan land te brengen), bestaan er uitzonderingen voor pladijs. Dit vanwege de geschatte hoge overlevingskansen van de soort wanneer deze wordt teruggegooid in zee.

 

 

CONSUMPTIE 

Pladijs wordt zowel vers, in zijn geheel of in filets, alsook in diepgevroren filets op de markt gebracht. Deze vis is vooral populair bij Belgen, Nederlanders en Britten vanwege zijn fijne, smaakvolle en geurige vlees. In België is pladijs van primordiaal belang: het is een van de vijf meest geconsumeerde vissen (vooral in Vlaanderen). Frankrijk en België importeren voornamelijk verse pladijs uit Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Belgische gezinnen consumeerden in 2021 ongeveer 387 ton pladijs.


Het is aan te raden om platvissen, waaronder de pladijs, te vermijden tijdens hun voortplantingsperiode. Tijdens deze periode hebben platvissen minder stevig vlees wat moeilijker te verwerken is. Bij bereiding is er dan ook een aanzienlijk verlies van vlees, wat leidt tot onnodige verspilling en lage economische waarde. Bovendien zijn de geslachtsorganen van de vrouwtjes in deze periode aanzienlijk groter, wat een groot deel van het gewicht van de vis uitmaakt. Hierdoor zal het eetbare deel relatief duurder worden voor de consument (prijs per kilogram).

ECOLABELS

  • MSC • 6 pladijsvisserijen (1 Schotse, 1 IJslandse, 1 Nederlandse, 1 Poolse 1 Russische en 1 gemengde Duitse, Deense, Nederlandse en Zweedse) die actief zijn in de noordoostelijke Atlantische Oceaan zijn gecertificeerd.

Door de oranjerode vlekken, is de pladijs makkelijk te onderscheiden van andere platvissen. De Noren noemen het Rødspette, wat "rode vlekken" betekent. Pladijs mag niet worden verward met bot, waarvan de steunkleur minder gemarkeerd is. In Nederland wordt de naam pladijs niet gebruikt, wel schol.

TE ONTHOUDEN

➜ Pladijs wordt voornamelijk als bijvangst gevangen door visserijen die zich richten op de vangst van tong.
➜ De volgende bestanden bevinden zich in goede staat: bestanden uit de Noordzee en Skagerrak, uit de Ierse Zee, uit het zuiden van de Keltische Zee en zuidwesten van Ierland, en uit de Oostzee en IJsland. Alle andere bestanden zijn niet geclassificeerd of niet gedegradeerd, maar wel overbevist (behalve het bestand van het Kanaal van Bristol en de Noord-Keltische Zee, dat zowel aangetast als overbevist is).
➜ De exploitatie van de pladijs gaat gepaard met hoge bijvangstpercentages.

AANBEVELINGEN VOOR AANKOOP

  • Bij voorkeur: bestand van IJsland.
  • Met mate (vanwege het hoge percentage bijvangst, zelfs voor bestanden die in goede staat verkeren): bestanden in de Noordzee en Skagerrak, in de Ierse Zee, in de Oostzee, in de Golf van Biskaje en de Iberische kust, in West-Ierland, in het Westelijke Engels Kanaal, ten zuiden van de Keltische Zee en zuidwesten van Ierland, en in Kattegat, Belt en Sont.
  • Te vermijden: Bestand Bristol kanaal en noordelijke Keltische Zee, oostelijk Engels Kanaalbestand.
  • Vermijd het eten van pladijs tijdens de paaitijd.