Laatst bijgewerkt: Juni 2025

➜ BIOLOGIE

• FAMILIE: Veneridae.

• GESLACHTSRIJP: 2,3-2,8 cm

• LEEFTIJD: Tussen 10 en 20 jaar.

➜ VANGST

Er worden 2 soorten grijze tweekleppige schelpdieren op de markt gebracht afkomstig uit afzettingen langs onze kusten:

• De endemische Europese "geruite tapijtschelp", Ruditapes decussatus, ook wel eens de ‘echte schelp’ genoemd.

• De Japanse tapijtschelp, Ruditapes philippinarum.

De Europese variant wordt gekenmerkt door een erg ovale schelp; de strepen en kleuren zijn minder uitgesproken dan bij de Japanse soort. Deze laatste werd in de jaren 1970 in België en in verschillende andere landen geïntroduceerd voor kweekdoeleinden en hij domineert vandaag de Europese markten. Zuid-Korea is wereldwijd het belangrijkste visserijland voor de Japanse tapijtschelp en vertegenwoordigt 84% van de wereldproductie (14.996 ton in 2022). In Frankrijk komt het grootste deel van de productie van de geruite tapijtschelp uit de Golf van Morbihan, gevolgd door het bekken van Arcachon. Hij wordt geoogst door professionele vissers, te voet of met een sleepnet. De Vietnamese venusschelp (Meretrix lyrata) wordt ook aangetroffen op de Europese markt. Deze soort wordt met de hand geoogst voornamelijk in getijdengebieden, van aan de Taiwanese tot aan de Vietnamese kusten.

➜ AQUACULTUUR

De kweek van tapijtschelpen is een relatief recente praktijk, geïntroduceerd aan het einde van de 20e eeuw. De Japanse tapijtschelp is wereldwijd de meest gekweekte variant. Broed wordt ofwel aangekocht bij broederijen of verzameld uit de natuurlijke omgeving. Het wordt vervolgens bedekt met een net en soms omgeven door een omheining, om de toekomstige schelpen te beschermen tegen roofdieren zoals krabben. Na 18 tot 24 maanden wordt het net verwijderd en de schelpen worden handmatig of met behulp van sleepnetten geoogst. De productie van de gekweekte tapijtschelp is veel groter dan die afkomstig uit visserij (4 429 564 ton in 2022). China is de belangrijkste producent van de Japanse tapijtschelp (4 378 040 ton in 2022). De Europese productie wordt voornamelijk geleverd door Italië (25.053 ton in 2022. Frankrijk produceert weinig (769 ton in 2022). Sinds 1989 is er echter wel een kweek van Japanse tapijtschelpen ontwikkeld op de Chausey-eilanden.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

Golf van Biskaje (subdivisies 27.8.a-b) Japanse en Europese tapijtschelpen uit de Golf van Morbihan (Ifremer 2022):

• gemiddelde rekrutering in alle zones;

• gemiddelde grootte van 4 cm (groter dan in 2021). De grootte fungeert als een indicator voor de intensiteit van exploitatie (hoe groter die intensiteit, hoe kleiner de gevonden schelpen worden);

• commerciële biomassa gedaald en is op het laagste niveau sinds 2004 (eerste gegevens beschikbaar).

Wetenschappers raden aan de visserij-inspanning te beperken om een duurzaam bestand te waarborgen. Japanse en Europese tapijtschelpen uit het Arcachon-bekken (Ifremer 2021):

• de Japanse variant blijft de dominante soort met 99% van de populatie;

• hoewel het totale bestand groot is, is het aandeel dat kan worden geëxploiteerd (schelpdieren met een lengte ≥ 3,5 cm) het laagste sinds 2003 (eerste beschikbare gegevens).

De Vietnamese venusschelp: voorraadstatus langs de Vietnamese en Taiwanese kusten is onbekend.

CONSUMPTIE 

Schelpen worden meestal rauw of gekookt gegeten.

ECOLABELS

• MSC • Eén visserij van Ruditapes philippinarum is gecertificeerd (In het Verenigd Koninkrijk).

• ASC • Vijf kwekerijen van Ruditapes philippinarum (drie in China en twee in Italië) en drie van Meretrix lyrata in Vietnam zijn gecertificeerd.